Het gedachtegoed van Met beide benen in de buurt komt uit Afrika: Umoja

Uit Afrika

Rond de eeuwwisseling begonnen kerken in Oeganda en Kenia een andere manier van werken, leven en naar zichzelf kijken te ontwikkelen. In plaats van afhankelijk te zijn en te blijven van rijke kerken uit het Westen, wilden zij zélf opstaan uit armoede en onrecht en ontdekken welke parels en mogelijkheden God in hun eigen handen had gegeven.

Vanuit een herontdekking van de Bijbel, werden mensen gestimuleerd hun eigen hulpmiddelen in kaart te brengen om zo in samenwerking met de gehele gemeenschap de gezamenlijke problematiek aan te pakken. Umoja (wat “samen of saamhorigheid” betekent) bleek een succesvolle aanpak. Hele gemeenschappen begonnen te veranderen, mensen kwamen uit de spiraal van armoede en hervonden hun stem om in actie te komen tegen onrecht. Inmiddels is Umoja in diverse landen vertaald en gecontextualiseerd. Wereldwijd zitten meer dan 3000 kerken in een Umoja proces.

In Nederland

in Nederland heeft Tearfund het materiaal van Umoja voor kerken en groepen beschikbaar gemaakt onder de naam Met beide benen in de buurt. Dit is namelijk wat het Umoja principe is: het helpt kerken met beide benen in de buurt te staan. Het programma biedt kerken handvatten om zich te verbinden aan het dagelijks leven van mensen in de buurt. Wij geloven dat hierdoor gemeenschappen tot bloei komen. Door betrokken te raken bij elkaars leven kun je veel meer voor elkaar betekenen: Umoja, samen en wat ons betreft is dat een werkwoord. Het is elkaar actief opzoeken en ontdekken hoe je met elkaar, in plaats van naast elkaar kunt leven. Met beide benen in de buurt is een programma dat gemaakt is om je daarbij op weg te helpen en zo mensen uit jouw kerk en jouw buurt weer bij elkaar te brengen. Vanuit de relaties die dan ontstaan bloeien zowel de kerk als de buurt op! Jonge ouders uit de kerk en uit de buurt die samen besluiten om bijvoorbeeld een Opvoedcafé te starten, kerken die een avond organiseren met dienstverleners uit de wijk en buurten die de kerk vragen mee te doen met buurtmaaltijden. Zomaar een paar voorbeelden van wat er kan gebeuren als je van ‘samen’ een werkwoord maakt. Het is onze droom dat de kerk overal met beide benen in de buurt komt te staan.

Onderdeel van Tearfund

Tearfund ontdekte dit proces van community-ontwikkeling in de zuidelijke landen en werd erdoor geïnspireerd. Ondertussen is het gedachtegoed niet meer weg te denken in de werkwijze van Tearfund. En daarom is het principe van Umoja, het kerk zijn met beide benen in de buurt, een onderdeel van Programma Nederland van Tearfund.

Samenwerking met Co-creators

Het Umoja materiaal is geschikt gemaakt voor de Nederlandse situatie. Maar het programma is nog lang niet af! Diverse organisaties en pioniers hebben meegekeken in de ontwikkeling van het programma. En dit is een on-going proces. Kerken die ermee werken komen met evaluaties, opmerkingen, aanvullingen. En zo blijven we het verder ontwikkelen en verfijnen. We netwerken hierin met zowel onderzoek- en onderwijsinstellingen op het veld van social work en theologie, als landelijke netwerkorganisaties en ondersteunende bureau’s van kerken of organisaties die met kerken samenwerken met het oog op hun presentie in de buurt.

Het is een on-going proces waarbij we steeds leren en bijsturen. Heb jij zelf goede ideeën? Laat het ons weten!

Uniek concept

De unieke kracht van Umoja, Met beide benen in de buurt, zit in (de combinatie van) 9 belangrijke kenmerken:

De motivatie en inspiratie ligt in een creatieve herontdekking en bestudering van de bijbel.
Het heeft een integrale benadering waarin wordt ingezet op herstel van relaties op alle niveaus: relatie met God, met jezelf, met je medemens en met de schepping.
Het brengt hulpmiddelen van kerken en noden van de buurt in kaart.
Het is een proces waarvan de geloofsgemeenschap zelf eigenaar is.
Samenwerking staat centraal.
Het proces is een maatwerkaanpak die aansluit bij de bestaande kerkelijke context.
Het is wederzijds leren: wij leren van Afrika.
Het sluit aan bij het actuele verlangen van kerken naar een dienstbare houding.
Het is een on-going proces en geen cursus.